A ciencia consegue células madre humanas a partir dunha clonación

  • Investigadores de EE.UU lograron embrións avanzados coa mesma técnica da ovella Dolly
  • Os cultivos, compatibles co donante, podrían xenerar texidos aptos para a mediciña rexenerativa
Investigadores estadounidenses clonaron por primeira vez unha célula humana seguindo unha técnica similar á que deu lugar á ovella Dolly e logo obtiveron a partir dela células embrionarias compatibles co donante e aptas para ser empregadas terapéuticamente: un feito científico que abre unha nova era da mediciña rexenerativa e recupera o debate sobre os límites da clonación. De feito, os autores do traballo apresuráronse a comentar que o seu obxetivo foi exclusivamente lograr células madre «que poidan rexenerar e reemplazar texidos dañados», sin xenerar rechazos, e que o experimento detívose aos cinco días.
A ovella Dolly, o primer mamífero clónico
Os investigadores, da Universidade de Saúde e Ciencia de Oregón (OHSU), en Portland, presentaron os resultados nun artículo publicado pola revista científica Cell. No estudio, coordinado por Shoukhrat Mitalipov, participou a española Nuria Martí Gutiérrez.
A mesma universidade acumula gran experiencia neste terreo. No ano 2000, por exemplo, xa se fixo famosa ao ser a primeira en clonar un macaco a partir dunha célula embrionaria e logo, no 2007, realizou tamén con monos un experimento moi similar ao que agora efectuou con células humanas.
Non se trata da primeira vez que se clona unha célula humana, pero todos os intentos anteriores fracasaron moi rápidamente e non superaron as oito células de desarrollo embrionario, moi por debaixo da fase de blastocisto necesaria para a obtención de células madre útiles coa finalidade científica. Os científicos da OHSU lograron unha estructura complexa dunhas 150 células, maior inclusive que a que se implanta ás mulleres que seguen tratamentos de fertilidade.
Os investigadores de Oregón realizaron exactamente unha transferencia nuclear de células somáticas (SCNT), o mesmo proceso que en 1996 concluiu co nacemento da ovella Dolly, o primer mamífero clónico. Nunha SCNT, o núcleo dunha célula adulta dunha persoa -neste caso procedía da pel dun varón- transfírese ao interior dun ovocito (óvulo) dunha muller doante ao que previamente extirpóuselle o núcleo. Logo aplícaselle unha pequena descarga eléctrica. O proceso provoca que a célula resultante, cun ADN idéntico a da célula do varón, comece a dividirse como si se tratara dunha auténtica fecundación.
Cell destaca que «ata agora» non se tiña claro cales eran «os factores necesarios para incentivar o desarrollo embrionario». E parece ser que un determinante foi a solución líquida, enriquecida con cafeína, onde se mantuvo o óvulo “fecundado” nas súas primeiras fases. A cafeína inhibe unhas enzimas que entorpecían o proceso de división celular.
As células obtidas «parecíanse ás derivadas de embriones fertilizados, non tiñan anomalías cromosómicas e eran capaces de converterse en novos tipos de células especializadas», comenta Mitalipov. Co paso dos días obtivéronse, entre outras, células nerviosas, hepáticas e cardiacas. O traballo abre novas vías para o uso de células madre que «axuden ao desarrollo de terapias persoalizadas» en enfermidades como a esclerosis múltiple, as dolencias cardiacas e neurodexenerativas e as lesións da médula espinal, entre outras. «Podrían sanar enfermidades que afectan a millóns de persoas», insiste Mitalipov.
Ao marxen da SCNT, para xenerar células madre compatibles co paciente tamén utilizouse outra técnica, as chamadas iPS (células madre pluripotentes inducidas), que se xeneran directamente a partir de células adultas do mesmo paciente. O que se fai nese caso é engadir un cóctel de factores que estimulan a regresión dunha célula adulta ata a fase embrionaria. O método é máis sencillo, barato e menos problemático éticamente, pero algúns dos experimentos están baixo sospeita pola posibilidade de que surxan «mutacións inesperadas», conclúe Cell.
Edición Impresa
Esta entrada foi publicada en Biotecnoloxía, Proxecto Xenoma e etiquetada , , . Garda o enlace permanente.